Ο πόλεμος στη Συρία που αποτελεί συν τοις άλλοις και τη μεγαλύτερη πολεμική εφόρμηση Τζιχαντιστών παγκοσμίως, έχει πλέον δημιουργήσει στρατιές βετεράνων που γυρνούν πίσω στις χώρες καταγωγής τους.
Αρκετή έρευνα έχει λάβει χώρα σχετικά με τις διαδρομές των Τζιχαντιστών από την ΕΕ ή τα Βαλκάνια, αλλά μείζον ζήτημα αποτελούν και οι κινήσεις αυτών από κράτη όπως το Ουζμπεκιστάν , Τουρκμενιστάν και τα γειτονικά αυτών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των διεθνών αρχών, περίπου 800 μαχητές ήταν από το Καζακστάν, άλλοι τόσοι από το Κιργιστάν, περί τους 3,000 από το Ουζμπεκιστάν, 2,000 από το Τατζικιστάν και 500 τουλάχιστον από το Ουζμπεκιστάν. Σε αυτούς τους αριθμούς δεν περιλαμβάνοντα Αφγανοί, Πακιστανοί και Άραβες που κατοικοέδρευαν στη Κεντρική Ασία και από εκεί εξόρμησαν ούτε επίσης οι γειτονικοί Ουγούροι της Κίνας, ούτε βεβαίως οι μαχητές από τις χώρες του Καυκάσου-όλοι οι προαναφερόμενοι σε όσμωση και συνεργασία μεταξύ τους.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι στις τάξεις των Τζιχαντιστών υπάρχουν ανώτατα στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας, όπως ο "Συνταχματάρχης Καλίμοφ" διοικητής στο Τατζικιστάν της ειδικής ομάδας αστυνομίας ΟΜΟΝ. Επιπλέον σε αρκετές τρομοκρατικές επιθέσεις διεθνώς υπάρχει αποτύπωμα αυτών των Τζιχαντιστών ενώ στη Συρία αρκετοί κατέλαβαν διοικητικές θέσεις σε άμεση συνεργασία με το Ισλαμικό Κράτος. Σημαντικό αποτελεί και το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα η διαδρομή μέσω Κωνσταντινούπολης/Τουρκίας για τη μετάβαση στα πεδία των μαχών στη Μέση Ανατολή.
Από τους παραπάνω αριθμούς μαχητών οι περισσότεροι επέστρεψαν στις χώρες τους και πλην λίγων εξαιρέσεων δεν τιμωρήθηκαν αλλά απεναντίας όσοι υπηρετούσαν στο κρατικό μηχανισμό σταδιακά επανεντάσσονται. Ουσιαστικά δεν υπάρχει μοντέλο αποριζοσπαστικοποίησης και πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν εκατοντάδες πυρήνες στρατολογητών και προπαγανδιστών που παραμένουν ανέγγιχτοι.
Προσέτι το Ισλαμικό Κράτος τουλάχιστον από το 2017 εξαπλώθηκε στο Αφγανιστάν και υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες για τη δημιουργία ολοκληρωμένου τρομοκρατικού δικτύου από βετεράνους του Συριακού πολέμου που εκτείνεται από το Πακιστάν-Αφγανιστάν-Κεντρική Ασία/Κασπία και καταλήγει στο Καύκασο με εν δυνάμει δεκάδες χιλιάδες φανατικούς που μπορεί να επανεργοποιηθούν.
Εάν στα ανωτέρω συμπεριλάβουμε και τους πυρήνες που υπάρχουν στα Βαλκάνια, την ουσιαστική στήριξη που δίδει στη διεθνή τρομοκρατία η Τουρκία , την πληθώρα τρομοκρατών σε Συρία/Ιράκ και Αραβική Χερσόνησο, τότε είμαστε αντιμέτωπο με μια εξαιρετικά ζοφερή πραγματικότητα.
Ως εκ τούτου, τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ αλλά και κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά, πρέπει να έχουν υπόψη τη ανωτέρω κατάσταση. Συνακολούθως να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε σχέσεις που διέπονται από ανταλλαγές πληροφοριών , στρατιωτική συνεργασία ακόμα και αστυνομικού τύπου.
Διότι εμφιλοχωρούν πλέον θύλακες Τζιχαντιστών στις κρατικές δομές αυτών των κρατών που επιπροσθέτως διαθέτουν λανθάνουσες αλλά διαχρονικές σχέσεις με τη Τουρκία και το πλέον "βαθέως κράτους" του Ερντογκάν. Σημαντικές εξάλλου είναι οι σχέσεις των Ουιγούρων με τους Κεντρασιάτες Τζιχαντιστές με τους πρώτους να αποτελούν και συμμάχους της Τουρκίας στο πόλεμο της Συρίας και με αρκετούς να εισέρχονται στην Ευρωπη μετά το 2015 ως "πρόσφυγες".
Συνεπώς οι Ευρωπαικές αρχές καταρχάς πρέπει να δουν τη κατάσταση στη Κεντρική Ασία ως εν δυνάμει απειλή για την ασφάλεια τους και να καταστρώσουν πλάνα αντιμετώπισης διείσδυσης Κεντρασιατών στην Ευρώπη , ερχόμενοι ως μετανάστες κυρίως.
Τέλος πρέπει να υπογραμμιστεί η εξάρτηση πολλών από αυτών των εξτρεμιστικών οργανώσεων με πληθώρα λαθρεμπορικών προσόδων η κυριότερη εκ των οποίων είναι το λαθρεμπόριο οπιοειδών.