Στο σημερινό μας
άρθρο στο RIMSE κατά παρέκκλιση από τη κύρια θεματολογία του ιστολογίου θα
αναφερθούμε στην Ελληνική Ομογένεια της Ουκρανίας και τους κινδύνους που
αντιμετωπίζει λόγω της συνεχιζόμενης πολεμικής σύγκρουσης στο Ανατολικό κομμάτι
της χώρας.
ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΑ
Ο Ελληνισμός της Ουκρανίας αποτελεί σημαντικό
τμήμα της Ομογένειας της Ευρώπης και
ενδιαφέρεται έντονα για την διατήρηση των δεσμών του με το Μητροπολιτικό
Κέντρο.
Εκτός από σημαντικό στοιχείο της Ομογένειας, αποτελεί και ιστορικό συστατικό
στοιχείο της ουκρανικής κοινωνίας με σημαντική δράση, έργο και παρουσία στη
διοικητική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της χώρας.Ο ελληνικός πληθυσμός της Ουκρανίας αριθμεί, σύμφωνα με τοπικούς παράγοντες της
ομογένειας, περισσότερα από 150.0000 άτομα ενώ στην τελευταία απογραφή
πληθυσμού της Ουκρανίας που έλαβε χώρα το έτος 2001, ελληνική καταγωγή δήλωσαν
91.548 άτομα.
Κύρια κέντρα του Ελληνισμού είναι οι πόλεις
Μαριούπολη και Ντονιέτσκ και περί τα
σαράντα χωριά της
περιφέρειας Ντονμπάς, η οποία βρίσκεται
στο νοτιοανατολικό άκρο της Ουκρανίας. Επίσης οι πόλεις Λουγκάνσκ, Σλαβγιάνσκ, Μακέγεφκα, Κονσταντίνοφκα, Γκορλόφκα και Κραματόρσκ.
Εξάλλου οι ελληνικοί πληθυσμοί
διαβιούν και στην υπόλοιπη επικράτεια της Ουκρανίας όπως στο Κίεβο την Οδησσό, το Μπερντιάσκ, τη
Μελιτούπολη, Νέζιν, Λβόβ και Χάρκοβο.
Στην Κριμαία, διαβιούν περί τα
6.000 άτομα ελληνικής καταγωγής, σύμφωνα με τους εκεί παράγοντες της Ομογένειας
(3041 σύμφωνα με την απογραφή του 2001).
Συναφώς επισημαίνεται ότι οι Έλληνες της Κριμαίας αποτελούν τον αρχαιότερο λαό
που κατοίκησε στα εδάφη πολύ πριν από την έλευση των σλαβικών φυλών και των Τατάρων.
Οι Ομογενείς της Ουκρανίας διατηρούν σήμερα ακμαίο το εθνικό τους φρόνημα, τη θρησκευτική
πίστη ,τα ήθη και τις παραδόσεις τους.
Επιθυμούν
να αποκαταστήσουν όσον το δυνατόν στενότερες επαφές και επικοινωνία με την
Ελλάδα και να συνδεθούν με τις εθνικές ρίζες τους, Την εθνική τους ταυτότητα
συνδέουν άρρηκτα με την Ορθόδοξη πίστη και επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην
ίδρυση ελληνικών σχολείων και στην ανέγερση η την επισκευή εκκλησιών διότι
πιστεύουν ότι μόνον με την ελληνική παιδεία και την καλλιέργεια της
πίστης, θα διατηρήσουν και θα μεταδώσουν
στις επερχόμενες γενεές την εθνική ταυτότητα και αυτοσυνειδησία .
ΟΡΓΑΝΩΣΗ
– ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΣ
Ο Ελληνισμός της Ουκρανίας είναι
οργανωμένος σε 110 Συλλόγους, Κοινότητες και Ομογενειακές Οργανώσεις με
επικεφαλής την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας ( ΟΕΣΟ) , με Πρόεδρο
την κα Αλεξάνδρα Προτσένκο – Πιτσατζή.
Στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται και οι 6 Ομογενειακοί Σύλλογοι της
Κριμαίας.
Στην Ουκρανία
εκδίδονται τα ακόλουθα ομογενειακά έντυπα:
-
«’Έλληνες
της Ουκρανίας (εκδίδει η ΟΕΣΟ)
-
«Χρόνος»
(εκδίδει η Ελληνική κοινότητα της Μαριούπολης)
-
«Καμπάνα»
(εκδίδει η Ελληνική κοινότητα του Ντονέτσκ)
-
«Οδησσός»
(εκδίδει η Ελληνική κοινότητα του Ν. Οδησσού «Μαραζλής»).
Βασική δραστηριότητα των συλλόγων είναι
– πέραν της προάσπισης των δικαιωμάτων και της προώθησης των συμφερόντων των
ομογενών προς τις Ουκρανικές Αρχές – η διατήρηση των εθνικών ηθών και εθίμων με
διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού, η λειτουργία
πολιτιστικών κέντρων, η καλλιέργεια οικονομικών, πολιτιστικών, επιστημονικών,
αθλητικών και άλλων σχέσεων με το Μητροπολιτικό Κέντρο κλπ
Οι ελληνικοί σύλλογοι διοργανώνουν
πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια των εθνικών και λαϊκών εορτών της
Ελλάδας και των Ελλήνων της Ουκρανίας, πολιτιστικές Ολυμπιάδες για παιδιά,
φεστιβάλ και ημέρες ελληνικού πολιτισμού.
Ιδιαίτερα γνωστό είναι το φεστιβάλ και οι εκδηλώσεις του με τον
τίτλο « Μέγα Γιορτή», όπου παρουσιάζονται
τα καλλιτεχνικά δρώμενα των Ελλήνων της
Ουκρανίας. Τα ελληνικά καλλιτεχνικά συγκροτήματα παίρνουν μέρος σε Πανουκρανικά
και περιφερειακά φεστιβάλ εθνικών πολιτισμών.
Η Ομοσπονδία διαθέτει:
- 28 ελληνικά συγκροτήματα τραγουδιού
- 24 χορευτικά συγκροτήματα
- 6 λαογραφικά συγκροτήματα
- 5 ελληνικές θεατρικές ομάδες
- 4
βιβλιοθήκες + 83 μικρές εκθέσεις εκδόσεων ελληνικής και ομογενειακής
λογοτεχνίας σε ελληνικούς συλλόγους και δημοτικές βιβλιοθήκες
- 9 μουσεία.
Μεταξύ των ομογενών Ελλήνων υπάρχουν
πολλοί ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι συνθέτες και λαϊκοί καλλιτέχνες.
Το 1999 παραχωρήθηκε από τον Δήμο
Μαριούπολης στην Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ουκρανίας έκταση στην οποία η
Ομοσπονδία έκτισε διώροφο κτίριο. Στο χώρο αυτό στεγάζονται τα γραφεία της
Ομοσπονδίας.
Μεγάλη επίσης είναι η συμμετοχή της Ομογένειας
στην πολιτική ζωή της Ουκρανίας. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή
δραστηριοποιούνται συνολικά 572 βουλευτές,
δήμαρχοι, περιφερειακοί και δημοτικοί
σύμβουλοι.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ο Ελληνισμός της Ουκρανίας
Η Ελληνική
Ομογένεια που κατοικεί στη Κριμαία αντιμετωπίζει το μέλλον της μάλλον με
αισιοδοξία, ειδικά ύστερα από τη προσάρτηση της χερσονήσου από τη Ρωσική
Ομοσπονδία το περασμένο Μάρτιο και τις προθέσεις της Μόσχας να αποκαταστήσει τα
δικαιώματα των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων που διαβιούν εκεί. Σε αντίθεση όμως με τους Έλληνες ομογενείς
της Κριμαίας στην Ουκρανία η νέα κυβέρνηση του Κίεβου και οι ακραίοι
εθνικιστικοί κύκλοι που την επηρεάζουν έχει ξεκινήσει εδώ και πέντε μήνες ένα
πογκρόμ κατά των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων της Ουκρανίας
συμπεριλαμβανομένης της Ελληνικής μειονότητας. Πνευματικές προσωπικότητες της
Ελληνικής Ομογένειας τονίζουν πως η Ελληνική Πολιτεία επιβάλλεται να πάρει θέση
και να προστρέξει να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Ελλήνων της Ουκρανίας.
Σύμφωνα μάλιστα με τον κ.Σωκράτη Λαζαρίδη, καθηγητή Ελληνικών Σπουδών στο
Πανεπιστήμιο της Συμφερούπολης στη Κριμαία οι Έλληνες-όπως και άνθρωποι από
άλλες μεινότητες- που κατοικούν σε περιοχές που ελέγχει η κυβέρνηση των υπερεθνικιστών
του Κίεβου θα κινδυνεύσουν στο μέλλον, ίσως και στο πολύ άμεσο αν δεν υποκύψουν
στην εθνικιστική ατζέντα των Ουκρανών νεοναζί. Οι υπερεθνικιστές και
νεοναζί που στελεχώνουν τη νέα Ουκρανική
κυβέρνηση προς το παρόν βέβαια στρέφονται κατά των Ρωσικών και Ρωσόφωνων
πληθυσμών της Ανατολικής Ουκρανίας. Ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί το
ενδεχόμενο να στραφούν και κατά των Ελλήνων και των άλλων μειονοτήτων που
θεωρούν εχθρικές προς τους ίδιους. Πέρα από τις πνευματικές προσωπικότητες της
Ελληνικής Ομογένειας στην Ουκρανία, θέση επί του κρίσιμου αυτού ζητήματος έλαβε
και η Δρ. Όλγα Σαραντοπούλου,
Γραμματέας του Παγκόσμιου Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού, η οποία απεύθυνε
έκκληση προς την Ελληνική κυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου
Εξωτερικών για την προστασία της Ελληνικής Ομογένειας της Ουκρανίας.
Παραθέτουμε αυτούσια τη δήλωσή της ( Μάιος 2014) :
«Τα
συνταρακτικά γεγονότα που εξελίσσονται τις τελευταίες ώρες στην Ουκρανία έχουν
φέρει σε δεινή θέση και έχουν εκθέσει σε άμεσο κίνδυνο την Ελληνική
Ομογένεια. Τα δραματικά γεγονότα που ζούμε και στα οποία είναι έκδηλη μία
πρωτοφανής έξαρση ρατσισμού και εθνικισμού ανάμεσα σε δυο μέχρι πρότινος
αδελφικούς λαούς, απειλούν με εξόντωση την ιστορική Ελληνική Ομογένεια της
περιοχής.
Το
αίτημα της Προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας, Αλεξάνδρας
Προτσένκο - Πιτσαντζή για διευκόλυνση άμεσης απόκτησης ελληνικής Ειδικής
Ταυτότητας Ομογενούς, είναι ανάγκη να υλοποιηθεί πάραυτα.
Αναμένουμε
από τον Υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό, κ. Κυριάκο
Γεροντόπουλο, να επιληφθεί άμεσα του καίριου αυτού ζητήματος.
Η
Ελλάδα κοιτίδα πολιτισμού, λίκνο Δημοκρατίας και προστάτιδα των Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων έχει χρέος να σταθεί στο πλευρό του Ελληνισμού της Ουκρανίας».
Δυστυχώς παρά τις εκκλήσεις και
παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του αρμόδιου Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Κυριάκου
Γεροντόπουλου, γνωστού για την ευαισθησία του για τα εθνικά θέματα, ο Έλληνας
Υπουργός Εξωτερικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος έχει επιδείξει αδιαφορία προς την
κατεύθυνση της προάσπισης των δικαιωμάτων και της ασφάλειας των Ελλήνων της
Ουκρανίας που ως επί το πλείστον διαβιούν στην εμπόλεμη ζώνη της Ανατολικής
Ουκρανίας. Ο κ.Βενιζέλος που έσπευσε το περασμένο Μάρτιο να νομιμοποιήσει με
την επίσκεψή του την παράνομη και πραξικοπηματική κυβέρνηση των υπερεθνικιστών
του Κίεβου, επιδεικνύει και στη περίπτωση της Ουκρανίας την ίδια απάθεια που
έδειξε και στην περίπτωση των Ορθόδοξων Χριστιανών της Συρίας. Η Ελληνική
κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός κ.Αντώνης Σαμαράς θα πρέπει να αναλάβουν
δράσεις και πρωτοβουλίες για την προστασία των Ελλήνων Ομογενών της Ουκρανίας.
Η επιθυμητή λύση σε συνάρτηση με τα εθνικά μας συμφέροντα θα ήταν η επίλυση της
Ουκρανικής κρίσης με τη δημιουργία μιας Ομοσπονδιακής Ουκρανίας που θα κατοχυρώνει
την αυτονομία των εθνικών μειονοτήτων συμπεριλαμβανομένης της Ελληνικής
μειονότητας. Σε αντίθετη περίπτωση η συνέχιση της εμπόλεμης κατάστασης στην
Ανατολική Ουκρανία και η πιθανή επικράτηση των υπερεθνικιστών του Κίεβου μόνο
δεινά μπορεί να επιφέρει στον Ελληνισμό της Ουκρανίας.
Πηγές
Υπουργείο Εξωτερικών- Γενική
Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού
Περιοδικό “Επίκαιρα”- Τεύχος 243 (
12/06-18/06/2014) σελ. 45-47
http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/197913/ekklisi-gia-prostasia-tis-omogeneias-stin-oukrania
http://www.nerit.gr/eidiseis/ellada/diplomatia/gia-tous-ellines-omogenis-stin-oukrania-enimerose-ti-vouli-o-exoterikon/
http://www.newsbomb.gr/bloggers/edo-mosha/story/466071/toylahiston-dyo-omogeneis-nekroi-kai-enas-traymatias-stin-anatoliki-oykrania