Σύσκεψη ΕΛΚΕΔΑ, εισήγηση Ιωάννη Μιχαλέτου

Την στρογγυλή τράπεζα, που έλαβε χώρα στις 6 Μαρτίου 2014 σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών, οργάνωσε το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ & ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ υπό τον γενικό τίτλο «Ελληνική εξωτερική πολιτική εν μέσω κρίσης: Αδυναμίες, προκλήσεις και ευκαιρίες».






Συμπερασματικά, και σε επίπεδο ανάλυσης και πορισμάτων:

Σε λάθος πορεία κινείται η ελληνική εξωτερική πολιτική, και απαιτείται εντελώς άλλο κράμα τακτικών κινήσεων και στρατηγικής. Αυτό προκύπτει ως κεντρική διαπίστωση σε κλειστή σύσκεψη προσωπικοτήτων που έλαβε χώρα πρόσφατα στην Αθήνα, για τις προκλήσεις και τις ραγδαίες εξελίξεις σε κυπριακό-σκοπιανό, ενέργεια και ελληνική προεδρία στην ΕΕ (σε συνάρτηση με τα δραματικά γεγονότα στην Ουκρανία).









Σύνοψη εισήγησης Ιωάννη Μιχαλέτου





Καταρχάς, οποιοδήποτε σχέδιο λύσης του κυπριακού το οποίο περιλαμβάνει παραμονή τουρκικών στρατευμάτων είναι απαράδεχτο εξ' αρχής και δεν τίθεται καν ζήτημα διαπραγματεύσεως επί τούτου. Σε γενικές γραμμές τα παρακάτω σημεία πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα: 


Η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται σε δυσμενή θέση σε σχέση με τα περασμένα έτη, και η διαπραγματευτική τους ικανότητα έχει αδυνατίσει, άρα είναι απαράδεκτο να εκκινηθεί διαδικασία σοβαρών διαπραγματεύσεων τη δεδομένη ιστορική στιγμή. 

Οι κινήσεις των εταιρειών που εμπλέκονται στην μελλοντική εξόρυξη των υδρογονανθράκων στη Κύπρο (Noble-Delek) με τη τουρκική ηγεσία και υπό τη καθοδήγηση σημαντικού τμήματος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ενώ οι σχέσεις Ερντογκάν-ΗΠΑ βρίσκονται στο χειρότερο δυνατό σημείο, στο θέμα του κυπριακού υπάρχει σύμπνοια εν πολλοίς και ισχυρότατες πιέσεις στην Ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου να "τα βρει" με την Άγκυρα.



Παρόλα αυτά εκτιμάται ότι το Ισραήλ τελικώς δεν θα υποχωρήσει και θα «περάσει» τα κοιτάσματα σε δικό του αγωγό στη χώρα του, εάν και αυτό δεν συμφέρει καθ’ ολοκληρία τη Κύπρο. Η οικονομική κατάσταση στη Κύπρο, το αντίστοιχο μνημόνιο και η κατάσταση στην Ελλάδα, αποτελούν σαφώς τροχοπέδη για την πλήρη υποστήριξη της Ελλάδος στις διαπραγματεύσεις, ως εκ τούτου είναι φρόνιμο να κερδηθεί χρόνος. Το παραπάνω σε σχέση με το Ουκρανικό, Συριακό, την κατάσταση στην Τουρκία και το άνοιγμα του Λιβάνου για έρευνες υδρογονανθράκων, αλλά και οι σχέσεις με την Αίγυπτο.



Η Ελλάδα πρέπει να είναι το συντονιστικό κέντρο, εμπλέκοντας πολλά μέρη -πολυμερή διπλωματία με επίκεντρο τα Ηνωμένα Έθνη. Η Ελληνική στρατιωτική παρουσία πρέπει να παραμείνει. Σύνδεση Δωδεκανήσων, Κρήτης με Κυπριακό καθόσον οποιοδήποτε πλήγμα στην Ελληνική παρουσία στη Κύπρο θα αποτελέσει κακό παράδειγμα για περαιτέρω πίεση των Τούρκων προς το Αιγαίο αλλά και τη Θράκη.






Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και Τουρκία/ΕΕ: Εξυπηρετεί Αθήνα και Λευκωσία το  άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων για την Άγκυρα, ή απαιτείται άλλη πολιτική στη σχέση Τουρκίας - ΕΕ; 


Εξυπακούεται ότι όπως είναι διαμορφωμένη η κατάσταση σε συνδυασμό και με την αστάθεια στη Τουρκία, άνοιγμα περαιτέρω κεφαλαίων είναι άνευ νοήματος.







Ζήτημα ονομασίας FYROM: Που οριοθετούνται οι κόκκινες γραμμές της Αθήνας; 



Το κράτος αυτό είναι μια μελλοντική περίπτωση Ουκρανίας-μη βιώσιμο ως έχει. Ως εκ τούτου η Αθήνα δεν πρέπει να βιάζεται για οποιαδήποτε λύση. Χρειάζεται περαιτέρω εμπλοκή γειτονικών κρατών-παραγόντων, έστω και εάν αυτό είναι ριψοκίνδυνο (Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, Κόσοβο)




Ο στρατηγικός στόχος της Ελλάδος οφείλει να είναι η εμπέδωση σταθερότητας στον άξονα Αιγαίο -Κεντρική Ευρώπη, η γέω-οικονομική σύνδεση Ανατολική Μεσογείου-Δούναβη και η δημιουργία μέγα κόμβου από τους Ελληνικούς λιμένες για τις εισαγωγές-εξαγωγές και επιμελητεία των βιομηχανιών ΕΕ-Κίνας, Ινδίας και Ρωσίας με ταυτόχρονη σύνδεση Αδριατικής-Ιονίου με Μαύρη θάλασσα. Υπό αυτή την έννοια μέσο-μακροπρόθεσμα οι Σκοπιανοί μπορούν και αυτοί να ωφεληθούν όντως έχοντας διαμορφωθεί σε ένα ομόσπονδο κρατικό μόρφωνα στο οποίο τα γειτονικά κράτη θα διατηρούν διεθνώς νομικά δικαιώματα και θα συμφωνούν στην διατήρηση ενός κλίματος ασφάλειας για την ασφαλή λειτουργία όλων των αξόνων που περιγράφηκαν.



Ο αγωγός πετρελαίου Θεσσαλονίκη-Σκόπια πρέπει να επεκταθεί προς το Κόσοβο και Μαυροβούνιο-οι τοπικοί παράγοντες είναι σύμφωνοι. Η Αλεξανδρούπολη να ενωθεί για μαζικές μεταφορές προιόντων με το Μπουργκάς. Η Καβάλα ωσαύτως με Σόφια και Ρουμανία. Η Θεσσαλονίκη με Σκόπια-Βελιγράδι-Βουδαπέστη. Ταυτόχρονα η Θράκη με ακτές Ιονίου στην Ήπειρο.


Κεφάλαια υπάρχουν γιατί και Η ΕΕ, αλλά και Κινεζικές εταιρείες είναι σύμφωνες-βλέπε και συμφωνίες Κίνας με Τουρκία για διηπειρωτικό δίκτυο μέσω Κεντρικής Ασίας-Ιράν-Τουρκία. 






Ελληνική προεδρία στην ΕΕ: Υπάρχουν δυνατότητες για μια πιο πολυμερή και ενεργητική ελληνική εξωτερική πολιτική;  (πρωτοβουλίες Αθήνας για σταθερότητα στην Ανατ. Μεσόγειο, θέματα ΑΟΖ, λαθρομετανάστευση, ασφάλεια χριστιανικών πληθυσμών στην Συρία και Μέση Ανατολή). 


Ναι και όχι. Η μάλλον θεωρητικά ναι, πρακτικώς όχι. Ο πόλεμος στη Συρία θα συνεχιστεί με δημιουργία νέων κυμάτων προσφύγων. Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί πιο αποτελεσματικά με το Κάιρο-δούναι και λαβείν (δώσε τα δίκτυα της Μουσουλμανικής αδελφότητας σε Ελλάδα-Βαλκάνια και λάβε ΑΟΖ). Με το Λίβανο υπάρχουν άπλετες ευκαιρίες συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα


Εάν επιχειρηθεί σύμπραξη Ισραήλ-Τουρκίας, άμεσα η Ελλάδα πρέπει να ανασυστήσει τις σχέσεις τις με το Ιράν και το Κουρδικό παράγοντα.


Σε κάθε περίπτωση η Μέση Ανατολή είναι ένα ναρκοπέδιο, οποιαδήποτε κίνηση εμπεριέχει πολλά ρίσκα - πρακτικώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναληφθεί κάποια πρωτοβουλία που θα έχει βάθος και σημαντικό θετικό αποτέλεσμα.






Σημεία προσοχής: Εκτεταμένο λαθρεμπόριο όπλων (Δυτικά Βαλκάνια-Λιβύη-Συρία).Δίκτυα λαθρομετανάστευσης. Αλλαγή του διαδρόμου ηρωίνης-μορφίνης-οπίου από Αφγανιστάν-Ιράν-Τουρκία σε Αφγανιστάν-Ιράν-Ιράκ-Συρία. Επιστροφή Τζιχαντιστών στην ΕΕ και ειδικότερα στα Βαλκάνια σε συνδυασμό με ισχυρότατο δίκτυο υποστήριξής τους στη Βοσνία. Πλήρης ριζοσπαστικοποίηση ενός σημαντικού τμήματος του Σουνιτικού πληθυσμού στη Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή. Η επερχόμενη ανατάραξη λόγω διαδοχής της Σαουδικής Αραβίας (Βασιλιά 90 ετών-διάδοχος 80 με εγκεφαλικό μετά από εκεί το χάος). Το “failed state” της Λιβύης. «Κινήσεις» Σαουδαράβων-Γάλλων και Αμερικανών στην Αλγερία.