Έχει καταθέσει στην επιτροπή του Αμερικανικού Κογκρέσου για την 11η Σεπτεμβρίου και παρέχει υπηρεσίες συμβούλου στις Γαλλικές αρχές ασφαλείας και πληροφοριών για θέματα ξεπλύματος μαύρου χρήματος και χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων. Από το 2002 είναι ο κύριος ερευνητής για τα δικηγορικά γραφεία που εκπροσωπούν τις οικογένειες των θυμάτων της 11/9 σε όλες τις αστικές αγωγές που υφίστανται ανά το κόσμο.
Παράλληλα, υπήρξε σύμβουλος του Γάλλου Πρωθυπουργού και του Γαλλικού Υπουργείου Εσωτερικών για τα ανωτέρω θέματα, όπως και ειδικός ερευνητής για τον εισαγγελέα αρμόδιου για τη τρομοκρατία στη Γαλλική επικράτεια.
Για αρκετά έτη συνεργάστηκε ως σύμβουλος διεθνούς ασφάλειας για Γερουσιαστή των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ την παρούσα περίοδο συντονίζει ειδικά προγράμματα αντιμετώπισης της διεθνούς τρομοκρατίας σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές της Γαλλία, ΗΠΑ, Βρετανίας, Ιταλίας και Ελβετίας.
Τέλος υπήρξε ειδικός σύμβουλος βιομηχανικής αντί-κατασκοπείας του Γαλλικού πολυεθνικού κολοσσού Vivendi Universal και αναλύσεις του έχουν παρουσιαστεί σε γνωστά ΜΜΕ όπως: NBC, CNN, Fox News, BBC, New York Times, Washington Post, Los Angeles Times, Wall Street Journal, Guardian, El Pais, Der Spiegel, Die Welt, Le Monde, Le Figaro.
Η συνέντευξη παραχωρήθηκε το 2010. Τα σημεία προσοχής που έχουν διαχρονική αξία, υπογραμμίζονται στο κείμενο.
Στην παρούσα συνέντευξη ο Jean-Charles Brisard, παρουσιάζει τις απόψεις του για το σημαντικό ζήτημα της χρηματοδότησης της διεθνούς τρομοκρατίας και των τάσεων που διαμορφώνονται όπως επίσης και των κινδύνων που μπορεί να εκδηλωθούν στο μέλλον.
Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται συν τοις άλλοις και από τον άκρατο ανταγωνισμό μεταξύ κρατών, οργανισμών και εθνών, η τρομοκρατία παρεμβάλλεται ως ένας επικίνδυνος αστάθμητος παράγοντας που διαπλέκεται με το λίαν ισχυρό διεθνές οργανωμένο έγκλημα, ενώ οι επιπτώσεις αυτής διαπερνούν όλες τις βαθμίδες του χρηματοπιστωτικού συστήματος και επηρεάζουν τις διεθνείς συναλλαγές μέσω των αυστηρών μέτρων που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπισης της.
Πρόκειται για ένα θέμα, που λίγο έχει απασχολήσει την Ελληνική επικαιρότητα, εάν και η Ελλάδα εδώ και έτη έχει προσχωρήσει στην έως ένα βαθμό εναρμόνιση της με τα διεθνή επίπεδα ασφαλείας και κανονισμών για αυτά τα θέματα, κάτι που έχει άμεσες επιπτώσεις στις καθημερινές συναλλαγές όλων των πολιτών.
Επειδή ουδείς μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια και εγκυρότητα το μέλλον, είναι χρήσιμο εμπεριστατωμένες απόψεις να παρουσιάζονται ώστε ο καλά ενημερωμένος αναγνώστης να είναι σε θέση να κρίνει κατά το που βαδίζουν τα πράγματα, διαβάζοντας τις απόψεις ειδικών που συμμετέχουν εν πολλοίς στη διαμόρφωση αυτών των παγκόσμιων τάσεων από θέσεις ευθύνης και επιρροής.
«Η απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων σε Ευρωπαϊκό έδαφος παραμένει ιδιαίτερα υψηλή στις μέρες μας»
1) Ύστερα από τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, πριν σχεδόν μια δεκαετία, υπήρξε από τις διεθνείς αρχές μια συντονισμένη προσπάθεια προκειμένου να αποφευχθεί η ροή κεφαλαίων ου προορίζονταν για τρομοκρατικές οργανώσεις. Πιστεύεται ότι μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, ως θετικά;
Σχεδόν μια δεκαετία μετά την 11/9, έχουν υπάρξει πάμπολλες διακηρύξεις που σκοπό είχαν να προβάλλουν το ζήτημα της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Πολλά χρηματοοικονομικά εργαλεία αναπτύχθηκαν από τις διωκτικές αρχές και αρκετά κεφάλαια επενδύθηκαν για αυτό το σκοπό από πολλά κράτη.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, αυτό οδήγησε σε μια νέα αντίληψη για τη διενέργεια αντί-τρομοκρατικών ερευνών. Οι περισσότερες χώρες του κόσμου πλέον εξετάζουν πολύ σοβαρά τις οικονομικές παραμέτρους του ζητήματος της διεθνούς τρομοκρατίας. Παράλληλα όμως, σε στρατηγικό επίπεδο πολύ λίγα έχουν επιτευχθεί για να είμαι ειλικρινής.
Μια δεκαετία σχεδόν μετά τις επιθέσεις, βρισκόμαστε σε μια κατάσταση με πολλά εμπόδια είτε πολιτικά είτε οικονομικής φύσεως. Για παράδειγμα, η πρόσφατη απόφαση της επιτροπής κυρώσεων του ΟΗΕ να βγάλει από τη μαύρη λίστα του οργανισμού τους λεγόμενους Μετριοπαθείς Ταλιμπάν", μια κίνηση με καθαρά πολιτικά κίνητρα, παρόλο που υπήρχε ομόφωνη γνώμη όλων των ειδικών ότι οι συγκεκριμένοι αποτελούν ακόμα απειλή για τη διεθνή ασφάλεια (1).
Βεβαίως αρκετές προσπάθειες όλα αυτά τα χρόνια ανάγκασαν τους τρομοκράτες να μεταλλάξουν το τρόπο με τον οποίο χρηματοδοτούσαν τις επιχειρήσεις τους , αλλά δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να υποθέσουμε ότι έχουμε επιτελέσει σοβαρότατο πλήγμα εναντίον τους σε αυτό το τομέα.
Τα τελευταία χρόνια ο μηχανισμός κυρώσεων του ΟΗΕ, έχει καταφέρει να "παγώσει" σχεδόν 100 Εκ. Δολάρια που άνηκαν στην Αλ Κάιντα, τη στιγμή που οι έρευνες έχουν δείξει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός αυτής της οργάνωσης ανερχόταν σε τουλάχιστον 50 Εκ. τα χρόνια, πριν ακόμα την 11/9.
(1) Το 2011-2012 ύστερα από πιέσεις του Κατάρ και Σαουδικής Αραβίας βγήκαν από τις μαύρες λίστες και δεκάδες άλλα στελέχη τρομοκρατικών οργανώσεων που όλως τυχαίως συμμετέχουν στον πόλεμο στη Συρία αλλά και στο Ιράκ.
2) Σε γενικές γραμμές, ποιες είναι οι κύριες πηγές χρηματοδότησης των τρομοκρατών, είτε των Ισλαμιστικών είτε αυτών που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες;
Ουσιαστικά οι κύριες πηγές παραμένουν οι ίδιες στις περισσότερες περιπτώσεις για τους τρομοκράτες. Δωρεές σε φιλανθρωπικές οργανώσεις-βιτρίνες, δωρεές από επιφανείας και πλούσιους που είναι συμπαθούντες και ασφαλώς οργανωμένη εγκληματική δράση με κυριότερη αυτή των ναρκωτικών ουσιών.
Για ορισμένες οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα και η Χεζμπολλάχ, υφίσταται και νόμιμη εμπορική δραστηριότητα, κέρδη της οποίας διοχετεύονται για αγορά οπλισμού μέσα από μια σειρά θυγατρικών και οφσορ εταιρειών που χαρακτηρίζονται από περίπλοκα ιδιοκτησιακά σχήματα ώστε να δυσκολεύονται οι Αρχές στον εντοπισμό του πραγματικού ιδιοκτήτη.
3) Οι διεθνείς αρχές και ιδιαίτερα ο ΟΗΕ, έχουν καταφέρει να εμπεδώσουν μια κοινή σειρά πρακτικών σε όλα τα κράτη προκειμένου να υπάρξει ομοιόμορφη αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας;
Ο ΟΗΕ, έχει επενδύσει χρήμα και χρόνο σε αυτό το τομέα και έχει να επιδείξει κάποιες επιτυχίες. Συγκεκριμένα αυτό που επιδιώκεται είναι η ολοένα και περισσότερο ταύτιση των αντιτρομοκρατικών νομοθετημάτων των επιμέρους κρατών-μελών, διαμέσου διεθνών συνθηκών και περιφερειακών συμφωνιών σε διάφορα σημεία του πλανήτη που υπάρχει έντονο πρόβλημα.
Παρόλα αυτά ο ΟΗΕ έχει έλλειψη σε θέματα εφαρμογής των συμφωνηθέντων γιατί δεν διαθέτει τα εργαλεία και την ισχύ να επιβλέπει και κυρίως να υποχρεώνει τις χώρες που αρνούνται να συνεργαστούν ή ολιγωρούν. Λόγου χάρη , αρκετές χώρες δεν έχουν ακόμα εντάξει στο ποινικό δίκαιο τους την χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων και άλλες δεν έχουν επικυρώσει τη "Διεθνή Συνθήκη για την αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας".
4) Κατά τη γνώμη σας, τα κράτη που ενισχύουν τη τρομοκρατία, αποτελούν μέγα κίνδυνο για τη διεθνή ασφάλεια; Τι ακριβώς ορίζει τον όρο "Κράτος που ενισχύει τη τρομοκρατία";
Η τρομοκρατία που στηρίζεται σε ενίσχυση από κράτη, περιλαμβάνει τις τρομοκρατικές εκείνες δραστηριότητες, είτε έμμεσες είτε άμεσες, που διαπράττονται κατ'εντολής ή κατά στήριξη ενός κράτους, όπως επίσης και στις περιπτώσεις εκείνες που ένα κράτος δίδει ασφαλή χώρο για τη διαμονή και υποστήριξη των τρομοκρατών., είτε με οικονομικούς όρους, ή πολιτικούς και γραφειοκρατικούς.
Με εξαίρεση το Ιράν, θα έλεγα ότι αυτή η μορφή ενίσχυσης της τρομοκρατία έχει ουσιαστικά εκλείψει. Αυτό που παρατηρείτε την παρούσα φάση, είναι η προσέγγιση κρατικών μηχανισμών σε κράτη όπως το Πακιστάν και η Υεμένη προς τις ακραίες μορφές του Ισλαμισμού που συνδέονται με τη τρομοκρατία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, όπως σε κράτη της Αφρικής, δεν υφίσταται έλεγχος έναντι τρομοκρατικών δράσεων λόγω έλλειψης πόρων, πολιτικής βούλησης ή απλώς ο κρατικός μηχανισμός έχει καταρρεύσει.
5) Σε ότι αφορά την Ευρώπη, υπάρχει πιθανότητα εκδηλώσεως τρομοκρατικών ενεργειών; Ποιά θα ήταν η καλύτερη προσέγγιση προκειμένου τα Ευρωπαϊκά κράτη να συντονίσουν τις ενέργειες τους για να αντιμετωπίσουν τέτοιες απειλές;
Η απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων σε Ευρωπαϊκό έδαφος παραμένει ιδιαίτερα υψηλή στις μέρες μας και όλες οι πρόσφατες πληροφορίες τείνουν στο συμπέρασμα ότι είναι θέμα χρόνου, δεδομένης της επιμονής, της εκπαίδευσης και της εξειδίκευσης που έχουν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια αρκετές ομάδες συνδεόμενες με την Αλ Κάιντα που εδρεύουν στο Πακιστάν, την Υεμένη και το Κέρας της Αφρικής.
Εδώ και χρόνια είμαι συνήγορος της άποψης ότι μόνο με κοινές Ευρωπαϊκές πολιτικές μπορεί να υπάρξει ουσιαστική αντιμετώπιση.
Πολλά έχουν επιτευχθεί από την ΕΕ στο ζήτημα του οργανωμένου εγκλήματος με τη δημιουργία βάσεων DNA και αποτυπωμάτων, αλλά ακόμα δεν υπάρχει μια ενοποιημένη και πλήρης βάση δεδομένων που να είναι ταυτόχρονα προσβάσιμη σε κάθε χώρα προκειμένου να διαμοιράζονται, διαβιβάζονται και να αναλύονται πληροφορίες για τις κινήσεις και τη δράση πιθανών ιδιωτών και ομάδων που μπορούν να πλήξουν με επιθέσεις τις χώρες.
Μετά τις επιθέσεις στη Μαδρίτη το 2004, με βάση τα δεδομένα που υπήρχαν για την Ισλαμική τρομοκρατία σε σχέση με την αγωγή των θυμάτων της 11/9 και τις σχετικές έρευνες για την Αλ Κάιντα, ήμουν σε θέση σε μόλις δύο ημέρες να αναγνωρίσω τους δράστες και τις διασυνδέσεις τους με διεθνή τρομοκρατικά δίκτυα και να ειδοποιήσω αρμοδίως της Ισπανικές αρχές.
Μέχρι και σήμερα οι κρατικές διωκτικές αρχές συνήθως μοιράζουν τις πληροφορίες τους σε διμερή βάση, αλλά αυτό που χρειάζεται είναι η πολύπλευρη και κοινή στάση στις απειλές που μπορεί να καταστεί επιτυχής εάν υπάρχει κοινό όραμα και συμφωνία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων Αρχών και αυτό είναι το κύριο ζητούμενο.
6) Στην Ευρώπη, πόσο καλά μπορεί ο δημόσιος τομέας να συνεργαστεί με τον ιδιωτικό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ζητήματα του ξεπλύματος χρήματος και της σύνδεσης του με τη χρηματοδότησης της τρομοκρατίας;
Η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, είναι το πλέον κατάλληλο πεδίο που μπορεί να υπάρξει συνεργασία και κατανόηση μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών οργανισμών που σε ιδανικές συνθήκες θα οδηγήσει σε απολύτως επιτυχείς επιχειρήσεις ενάντια στα δίκτυα που ενισχύουν τη τρομοκρατία.
Ειδικότερα μιλώ, για συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών οργάνων, τραπεζών και ειδικών. Για καθαρά πολιτισμικούς λόγους, στην Ευρώπη αυτό δεν φαίνεται να λαμβάνει χώρα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην καλύτερη των περιπτώσεων αντιμετωπίζονται ως διαμεσολαβητές συγκεκριμένων κρατικών κανονισμών που πρέπει να εφαρμοστούν, παρά ως οργανισμοί που αντιλαμβάνονται πλήρως τις ροές κεφαλαίων και μπορούν να διδάξουν και να εκπαιδεύσουν τα στελέχη του κράτους σε αυτά τα ζητήματα και να συμβουλέψουν για αποτελεσματικότερες πρακτικές και διαδικασίες, αποφεύγοντας λεπτομέρειες και κανόνες που απλώς δυσκολεύουν το ζήτημα.
Επιπλέον μπορούν να βοηθήσουν το κράτος να προσαρμόζεται στις αλλαγές που υφίστανται στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία και να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τους χρηματοδότες της τρομοκρατίας.
7) Πιστεύεται ότι η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση, θα επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες των αρχών; Χώρες στην Ευρώπη που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, υπάρχει περίπτωση να μετατραπούν σε "αδύναμους κρίκους" σε θέματα ξεπλύματος χρήματος;
Μέχρι στιγμής έχουμε διαπιστώσει ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες και το G7, έχουν κινητοποιηθεί απέναντι στους λεγόμενους φορολογικούς παραδείσους, αλλά βεβαίως η κρίση έχει επηρεάσει την αντιμετώπιση συνολικά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και τους ξεπλύματος κεφαλαίων, γιατί ολοένα και λιγότερη προσοχή δίδεται σε αυτούς τους τομείς σε σχέση με τις μεγάλες οικονομικές απάτες και την φοροδιαφυγή.
Υπάρχει λόγω συγκυριών μια αλλαγή στοχοθέτησης που επιδρά και στα θέματα που αναφερόμαστε.
8) Πόσο καλά μπορεί να περιγράφει τωρινή συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ και άλλων κρατών σε πρωτοβουλίες που άπτονται της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας;
Η συνεργασία είναι κυρίως διμερής και όχι πολυμερής, με τις ΗΠΑ να παίζουν τον πρωταρχικό ρόλο. Μέχρι στιγμής η συνεργασία λειτουργεί ομαλά με ορισμένες μεγάλες χώρες της ΕΕ, ενώ μικρότερες δείχνουν απρόθυμες να συνεργαστούν πλήρως με τις ΗΠΑ.
Αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει το τελευταίο διάστημα μέσω μιας σειράς διπλωματικών προσπαθειών των ΗΠΑ σε πολλές χώρες.
9) Βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα, προβλέπεται ότι η μαζική μετακίνηση πληθυσμών από την Ανατολή στη Δύση σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιακών και πιστωτικών δικτύων παγκοσμίως, επηρεάζει αρνητικά τις προσπάθειες των αρχών για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και της μεταφοράς κεφαλαίων προς αυτήν;
Οι τρομοκράτες έχουν δείξει μεγάλη ικανότητα τακτικής ευελιξίας σε κάθε νομικό ή οικονομικό μέτρο που έχει δημιουργηθεί για να τους αντιμετωπίσει. Λόγου χάρη άτομα όπως ο επίδοξος βομβιστής των Χριστουγέννων του 2009, είναι βέβαιο ότι θα παρουσιαστούν ξανά στο μέλλον.
Δεν είναι μόνο η απελευθέρωση του εμπορίου και των υπηρεσιών παγκοσμίως. Η χρήση μετρητών είναι ένας απλούστατος τρόπος, η περαιτέρω εξάπλωση της αυτοχρηματοδότησης μέσω εγκληματικών δραστηριοτήτων και γενικά η αποφυγή του νόμιμου χρηματοοικονομικού συστήματος μέσω εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης.
Οι τάσεις μετακίνησης τους πληθυσμού, σίγουρα επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητα δράσης ενάντια στη τρομοκρατία. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε ότι είναι αναγκαίο στο πόλεμο απέναντι στη τρομοκρατία να στοχεύουμε στη πηγή του προβλήματος και στη συγκεκριμένη περίπτωση την Ισλαμογενή τρομοκρατία.
Πρέπει να αντιπαλέψουμε τη διαφθορά σε ιδεολογικό επίπεδο και αυτούς που προπαγανδίζουν βίαιη δράση, με σκοπό να αποτραπεί η στρατολόγηση νέων τρομοκρατών. Αυτός είναι καλύτερα αποδοτικός τρόπος προκειμένου να διαλύσουμε τα τρομοκρατικά δίκτυα από το να επιδιώκουμε απλώς να προσαρμόζουμε τη τακτική μας στις νέες μεθόδους και τάσεις των τρομοκρατών. Στην ουσία πρέπει να είμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά εάν θέλουμε να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.
