Το Τουρκικό κράτος τον Απρίλιο του 2013 άλλαξε τον μεταναστευτικό νόμο που ίσχυε επί δεκαετίες και καθιέρωσε νέες διατάξεις ούτως ώστε να εναρμονιστεί με τα δεδομένα της Ε.Ε. γεγονός που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις μέχρι τώρα συμφωνίες για την επανεισδοχή λαθρομεταναστών από την Ευρώπη προς τη Τουρκία, συμφωνία όμως που επισκιάζεται από την άρνηση της Άγκυρας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Παρόλα αυτά, ο νόμος αυτός καθ'αυτός στη ουσία θα μεγεθύνει το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης λόγω των ειδικών διατάξεων που εγκρίθηκαν και κατά συνέπεια αυξάνεται και το βάρος νεοεισερχομένων προς τα Ελληνικά σύνορα μεσοπρόθεσμα. Είναι μάλλον απίθανο σε κάθε περίπτωση η Τουρκία να εφαρμόσει την διαδικασία επανεισδοχής των λαθρομεταναστών και ακόμα και στην περίπτωση που αυτό θα ήταν δυνατό, το αντάλλαγμα περί της μη-βίζας σε Τούρκους υπηκόους θα δημιουργούσε άλλα προβλήματα, τα οποία σχετίζονται και αυτά με το νέο Τουρκικό μεταναστευτικό νόμο.
Ειδικότερα
- Για πρώτη φορά η Τουρκία αναγνωρίζει το δικαίωμα των "προσφύγων" να διαμένουν "επ'αόριστον" στην επικράτεια της μέχρι να μπορέσουν να μεταφερθούν σε μια τρίτη ασφαλή χώρα. Αυτήν την περίοδο υπολογίζονται σε περίπου 660.000 οι πρόσφυγες από τη Συρία και μπορούν πλέον να μείνουν μόνιμα εκεί έως ότου προωθηθούν κάπου αλλού. Ασφαλώς ένα τμήμα μετακινείται ήδη και λάθρα προς την Ελλάδα.
- οι αλλοδαποί στη Τουρκία των οποίων οι άδειες παραμονής έχουν λήξει, μπορούν πλέον να αιτηθούν στα κατά τόπους Νομαρχιακά γραφεία να εξαιρεθούν από την πολυετή απαγόρευση επανεισόδου στη χώρα και να έχουν πρόστιμο ενός έτους απαγόρευσης εισόδου.
- Όσοι αλλοδαποί με άδειες παραμονής στη Τουρκία που διαμένουν για οχτώ συναπτά έτη μπορούν να λάβουν κατόπιν αιτήσεως και εξετάσεως αυτής, απεριόριστη παραμονή.
- Η Τουρκία επίσης για πρώτη φορά αναγνωρίζει το στάτους των ατόμων δίχως εθνικότητα με την πρόβλεψη παροχής μόνιμων αδειών παραμονής.
- Δίδονται περισσότερες διευκολύνσεις νομικές αλλά και χρόνος για την προσβολή δικαστικών αποφάσεων απέλασης εκ μέρους των λαθρομεταναστών ως προς τις αποφάσεις των Τουρκικών δικαστηρίων
- Θα υπάρχει πλέον το καθεστώς "Της σύντομης άδειας παραμονής" για όσους αλλοδαπούς αποφοιτούν από Τουρκικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία έτη και συστηματικά η Τουρκία δίδει υποτροφίες για σπουδές για χιλιάδες νέους με καθαρή στόχευση την Ισλαμική εκπάιδευση. Επιπλέον ο νέος νόμος επιτρέπει την εργασία στους ξένους αυτούς φοιτητές με επιπλέον προβλέψεις για απόκτηση μακροχρόνιας άδεις παραμονής.
- Συνεχίζωντας, για τους αλλοδαπούς με άδειες παραμονής, δίνεται το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης με τη σύζυγο και τα τέκνα. Αυτό ισχύει και για τους πρόσφυγες.
- Η άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους μπορεί να δίδεται πλέον με ισχύ ενός έτους και ανανεώσεις επ'άπειρον εάν κριθεί σκόπιμο από τις Τουρκικές Αρχές. Αυτό ισχύει για κράτη που βρίσκονται σε συρράξεις ή σοβαρές κρίσεις, εν ολίγοις το σύνολο σχεδόν της Αφρικής, το Αφγανιστάν, Υεμένη, Συρία, Λιβύη και άλλα.
Τέλος το καθεστώς "χαλαρής βίζας" ή καθόλου που η Τουρκία έχει με πλείστα κράτη της Ασίας και Αφρικής διατηρείτε ως έχει, παρόλο που αποτελεί ένα βασικό μηχανισμό διευκολύνσεως της μετακίνησης λαθρομεταναστών προς την Ε.Ε. μέσω Ελλάδος ως επί το πλείστον.
Σε γενικές γραμμές οι νέοι κώδικες του Τουρκικού νομικού καθεστώτος, θα δώσουν περαιτέρω κίνητρα στα ήδη υπάρχοντα και πανίσχυρα δίκτυα δουλεμπόρων, να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που ανοίγονται και να εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτή τη χώρα ως εφαλτήριο για νέα κύματα λαθρομεταναστών προς την Ε.Ε. μέσω Ελλάδος κατά βάση.
Την παρούσα περίοδο ο συνολικός αριθμός των λαθρομεταναστών εντός της Τουρκίας ξεπερνά τα 2 εκ. άτομα, δίχως να υπολογίζονται οι Σύριοι και λοιποί πρόσφυγες. Ανοιχτό παραμένει και το ζήτημα της λεγόμενης "Ισλαμικής Σένγκεν" που ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογκάν είχε προτείνει προ ολίγων ετών στα λοιπά κράτη του διακυβερνητικού οργανισμού της Ισλαμικής διάσκεψης.