"Το 2020 η κατανομή εξουσίας στο κόσμο θα είναι πολυπολική και η στρατηγική των ΗΠΑ θα συνίσταται στο πως θα διατηρήσουν το ρόλο του ρυθμιστή του συστήματος και όχι του κυρίαρχου"
Τάδε έφη Χένρι Κίσινγκερ, ήδη από το 1995…
H αυτοκρατορική υπερεξάπλωση των ΗΠΑ
Η διεθνής πολιτική σκηνή βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι εξελίξεων που θα σημάνουν κατά πάσα πιθανότητα σαρωτικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις με άνοδο κάποιων πλανητικών δυνάμεων και την πτώση κάποιων άλλων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ΗΠΑ φαίνεται να οδεύουν σε μία φάση παρακμής λόγω μίας πλειάδας ιστορικών νομοτελειών, ενώ η νέα εποχή που διανοίγεται αναμφισβήτητα επισείει το φάσμα της ανασφάλειας για πολλά έθνη μεταξύ των οποίων και το Ελληνικό.
Μία παλαιά Κινεζική κατάρα λέει «Μακάρι να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς» και σίγουρα αυτό μπορεί να ειπωθεί για τη γενιά της μετά-ψυχροπολεμικής εποχής που ανδρώνεται τις πρώτες δεκαετίες της δεύτερης Χιλιετίας.
Δυστυχώς το νέο παγκόσμιο σκηνικό δεν έχει γίνει κατανοητό από αυτούς τους ανθρώπους στην Ελλάδα που θα έπρεπε να βρίσκονται στην πρωτοπορία των εξελίξεων λόγω της θέσης τους και των διανοητικών ασχολιών τους. Οι Έλληνες καθηγητές πανεπιστημίων, οι καλλιτέχνες αλλά και οι πρωτοκλασάτοι δημοσιογράφοι κινούνται σε αδρές γραμμές σε παλαιότερες εποχές και αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν τις επερχόμενες αλλαγές και τις συγκρουσιακές καταστάσεις που αυτές τίκτουν.
Η γέννα θα είναι επώδυνη και θα συνοδευτεί από κοινωνικές αλλαγές, αναδιανομή πλούτου και θέσεων όπως και αναδιαμόρφωση καθιερωμένων ιδεολογιών αλλά και το σχηματισμό νέων κοινωνικών μορφωμάτων.
Τη δεκαετία του ’80 ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κένεντυ, υποστήριξε στο έργο «Η άνοδος και η πτώση των μεγάλων δυνάμεων», ότι η υπερεξαπλωση των αυτοκρατοριών με στρατιωτικά μέσα, σε βάθος χρόνου δημιουργεί ανυπέρβλητες αντί-οικονομίες κλίμακας για τις ίδιες και τις οδηγεί μετά βεβαιότητας στην οικονομική παρακμή και εν τέλει στην πολιτική και στρατιωτική. Τότε είχε επιτυχώς προβλέψει την πτώση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας, αλλά και τις ισχύος των ΗΠΑ σε ένα μακροπρόθεσμο πλάνο.
Τριανταπέντε έτη μετά, διαφαίνεται ότι η εξάπλωση της ισχύος των ΗΠΑ, υποσκάπτει τα ίδια τα θεμέλια της και την οδηγεί βαθμιαία στην παρακμή και άρα στην πτώση της από το βάθρο της μοναδικής υπερδύναμης. Άλλωστε ο ίδιος ο Κίσινγκερ, βαθύς γνώστης αλλά και διαμορφωτής της διεθνούς διπλωματίας, διακηρύσσει εδώ και έτη ότι η εποχή του Αμερικανικού μονοπολισμού, παρέρχεται ανεπιστρεπτί.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του πενταγώνου για το 2008, η αμερικανική «αυτοκρατορία» συμπεριλαμβάνει 865 εγκαταστάσεις σε περισσότερα από 40 κράτη και εδάφη των ΗΠΑ εκτός αμερικανικών συνόρων. Οι Αμερικανοί στρατιώτες που υπηρετούν σε αυτές τις βάσεις, είναι σχεδόν 200.000 στον αριθμό. Μόνο στην Ιαπωνία, το 2008, η Αμερική είχε 99.265 άτομα σε άμεση σχέση με το στρατό, που ζούσαν και εργάζονταν εκεί. 49.364 άτομα στρατιωτικό προσωπικό, 45.753 εξαρτώμενα μέλη οικογενείας, και 4.178 πολιτικό προσωπικό. Οι 13.975 από τους παραπάνω είναι συγκεντρωμένοι στο μικρό νησί της Okinawa, που αποτελεί το σημείο με τη περισσότερη συγκέντρωση στρατιωτών στη περιοχή.
Αυτά τα τεράστια νούμερα Αμερικανών στρατιωτών εκτός των συνόρων των ΗΠΑ, δεν έχουν καμία σχέση με την άμυνα της χώρας σε στενά πλαίσια και επιπλέον, κοστίζουν πανάκριβα. Σύμφωνα με την στρατιωτική αναλύτρια της έκδοσης «Foreign Policy in Focus», Anita Danks, οι ΗΠΑ δαπανούν περίπου $250 δισεκατομμύρια κάθε χρόνο προκειμένου να διατηρούν αυτή τη στρατιωτική παρουσία, της οποίας μοναδικός σκοπός είναι η ηγεμονία και η κυριαρχία επί όσο το δυνατόν περισσότερων άλλων εθνών.
Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ για το 2010, ξεπερνούν τα 700 δις. Δολάρια, δίχως να υπολογίζονται τα απόρρητα προγράμματα και τα κονδύλια προς τις υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφοριών. Συνολικά οι ΗΠΑ δαπανούν περί το ένα τρις ανά έτος, την ίδια περίοδο που η Αμερική αποβιομηχανοποιείται, ενώ οι ανερχόμενες δυνάμεις διαρκώς κερδίζουν μερίδια αγορών εις βάρος των ΗΠΑ και εξελίσσουν διαρκώς τη τεχνογνωσία τους. Από το 2012 και εντεύθεν έχει αρχίσει η δραστική περικοπή κονδυλίων στις ΗΠΑ για στρατιωτικούς σκοπούς, λόγω της διογκούμενης υπερχρέωσης της χώρας. Ούτως, υπολογίζεται σύμφωνα με το γραφείο προυπολογισμού των ΗΠΑ, ότι σε απόλυτους αριθμούς το 2020 θα δαπανηθούν λιγότερο από 500 δις. Δολάρια για τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, γεγονός που σημαίνει μια σημαντική κάμψη των δυνατοτήτων προβολής ισχύος των ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες αμυντικές δαπάνες είναι ανελαστικές και καταλήγουν στη μισθοδοσία στρατιωτών και αξιωματικών, αλλά και υπεράριθμου πολιτικού προσωπικού. Κατά αυτό το τρόπο τα λοιπά κεφάλαια που απομένουν καταναλώνονται για την υπερπόντια εκστρατεία στο Αφγανιστάν και τη διατήρηση των στρατιωτικών βάσεων και απομένουν ελάχιστα για μια πιθανή διεξαγωγή σημαντικών πολεμικών επιχειρήσεων.
Η Αμερική είναι σήμερα σε παραπλήσια και τηρούμενων των αναλογιών κατάσταση που ήταν οι Βρετανοί στο τέλος του Β`Π.Π. Προσπαθεί απεγνωσμένα να διατηρήσει μια αυτοκρατορία και για την οποία δεν μπορεί πλέον να πληρώνει, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους που χρησιμοποιούσαν όλες οι αυτοκρατορίες του παρελθόντος Η Βρετανία αποφάσισε οικειοθελώς το 1945 να αποσυναρμολογήσει την αυτοκρατορία της, πριν αυτό συμβεί εξαιτίας αποικιοκρατικών συγκρούσεων, όπως στη Γαλλία, Ισπανία και Ολλανδία.
Η μοναδική νότα αισιοδοξίας στις ΗΠΑ είναι η εκμετάλλευση των πηγών ενέργειας από σχιστολιθικό αέριο/πετρέλαιο. Παρόλα αυτά και δίχως να εισέλθουμε σε τεχνικές λεπτομέρειες τα κοιτάσματα αυτά δεν είναι ικανά για τον αυτόνομο και μακροπρόθεσμο εφοδιασμό είτε της Αμερικανικής είτε της διεθνούς αφοράς ενέργειας, λόγω της αυξανόμενης κλίμακας κατανάλωσης διεθνώς (βλέπε και παρακάτω). Επιπλέον η εκμετάλλευση σχιστολιθικών κοιτασμάτων απαιτεί υψηλές τιμές ενέργειας ούτως ώστε ώστε να είναι κατ'ελάχιστο επικερδής αυτή η μέθοδος, γεγονός που διαβρώνει σε γενικότερο επίπεδο το εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ σε διαρκή και μακροπρόθεσμη βάση.
Λόγου χάρη οι ΗΠΑ παράγουν πετρέλαιο και παράγωγα του περίπου 9 εκ. βαρέλια την ημέρα ενώ η συνολική εγχώρια κατανάλωση είναι 19,5 εκ. βαρέλια. Σύμφωνα με τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις η παραγωγή θα ανέλθει τα επόμενα έτη στα 12 εκ. βαρέλια, αλλά λόγω πεπερασμένων αποθεμάτων (συμβατικών και σχιστολιθικών) θα κατέλθει ανεπιστρεπτί μετά το 2020 με ολική έκλειψη περί το 2040. Το μέγα ζήτημα μιας εμφανέστατα ελλειμματικής εμπορικά και βιομηχανικά οικονομίας δεν μπορεί να λυθεί με εγχώριους ενεργειακούς πόρους, που δίνουν όμως ορισμένες απαραίτητες "ανάσες" στους λήπτες αποφάσεων στην Ουάσινγκτον.
Η αλλαγή ισορροπίας έχει καταστεί διακριτή πλέον
H παγκόσμια οικονομική δύναμη μεταφέρεται από τον ανεπτυγμένο κόσμο στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες, ανακοίνωσε στις αρχές του 2010, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που εδρεύει στο Παρίσι.
Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο: Προοπτικές της Παγκόσμιας Ανάπτυξης: Μεταφορά του Πλούτου, η τάση αυτή επιταχύνεται από την οικονομική και τη χρηματοπιστωτική κρίση.
"Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις υποδηλώνουν ότι οι σημερινές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες είναι πιθανόν να αναλογούν σε σχεδόν το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2030", σημειώνει ο ΟΟΣΑ.
Κυρίως η Κίνα και η Ινδία είναι οι χώρες που ηγούνται της δομικής αυτής μετατροπής, προσθέτει. Έκτοτε ο ΟΗΕ, αλλά και το ΔΝΤ, έχουν επιβεβαιώσει σε παραπλήσιες αναλύσεις τους την προβολή οικονομικής ισχύος για την επόμενη εικοσαετία.
Άλλες εξίσου ενδιαφέροντες τάσεις που υποδεικνύουν την μετάλλαξη του παγκοσμίου συστήματος, είναι η μετατόπιση της διαχείρισης κεφαλαίων πρός την Ανατολή.
Η Σιγκαπούρη για παράδειγμα αμφισβητεί την Ελβετία στη διαχείριση του παγκόσμιου πλούτου, το Χονγκ Κονγκ εξελίσσεται σε σημαίνων κέντρο για τις ασιατικές εταιρείες χρηματοικονομικών αποθεμάτων ενώ ο συντονισμός των οικονομικών πηγών που καθοδηγούν τον ιδιωτικό τομέα της Κίνας, δεν γίνεται στη Νέα Υόρκη αλλά στη Σαγκάη. Παρόμοιες είναι και οι τάσεις που αναπτύσσονται σε άλλα διεθνή κέντρα, όπως είναι η Βομβάη, Μόσχα, Σάο Πάολο, κ.α.
Επιπλέον, πέντε από τις δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου προέρχονται από τις αναδυόμενες αγορές, ενώ το 51% του παγκόσμιου ΑΕΠ παράγεται στις αγορές αυτές σύμφωνα με έρευνα του "Εκόνομιστ" το θέρος του 2013. Για ορισμένους αναλυτές μάλιστα, οι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα - τα μέλη δηλαδή της BRIC θα ξεπεράσουν σε μέγεθος τις έξι τωρινές μεγαλύτερες οικονομίες έως το 2025, ενώ η Κίνα μόνη της είναι πιθανόν να ξεπεράσει τις ΗΠΑ το 2027, ενώ άλλες έρευνες υποστηρίζουν ότι ήδη από το 2025 και ύστερα η Κίνα θα είναι η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη ξεπερνώντας τις ΗΠΑ. ο ΟΑΣΑ σε μελέτη του το 2013, προβλέπει ότι η Κίνα θα ξεπεράσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ ήδη από τις αρχές του 2016, εάν εξετάσουμε τις οικονομίες όχι ως προς το μέγεθος του ονομαστικού ΑΕΠ, αλλά ως προς την αγοραστική δύναμη.
Τα όρια της εποχής μας
Ο μέγας Έλληνας Φιλόσοφος, Παναγιώτης Κονδύλης περιέγραψε το σημερινό πολιτικό σύστημα στις Δυτικές χώρες ως «μαζική δημοκρατία της ατομικής απόλαυσης» και εντόπισε προ εικοσαετίας και πλέον τις γεωπολιτικές συνέπειές της για τον Πλανήτη.
Το μοντέλο καταναλωτικής δημοκρατίας, εκτός από την άφρονη κατασπατάληση των φυσικών πόρων, μεταφέρεται μέσω της ανάπτυξης των επικοινωνιών και δημιουργεί ένα ζηλευτό όραμα για τους ανθρώπους που έτυχε να γεννηθούν στον Τρίτο Κόσμο και επιζητούν να απολαύσουν και αυτοί «το δικαίωμα στην κατανάλωση».
Τα παραπάνω και οι πολιτικές διώξεις, η αστάθεια, οι εμφύλιοι και η εσωτερική τρομοκρατία που μαστίζουν τις υπανάπτυκτες χώρες μετά την Αποικιοκρατία, η διεθνής συγκυρία του μονοπολικού κόσμου, οι πόλεμοι της «Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» και η επιδίωξη της να ελέγξει όλες τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του Πλανήτη, δημιουργούν τεράστια μεταναστευτικά ρεύματα.
Επιπλέον η προσχώρηση των τεραστίων μαζών της Ασίας που εδρεύει το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού σε μία ξέφρενη καταναλωτική πορεία κατά αναλογία της Δύσης του 20ου αιώνα θα επιφέρει ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή αλλά και ακόμα μεγαλύτερη πίεση για τον έλεγχο των πρώτων υλών. Στην ουσία η Ανθρωπότητα γυρίζει γοργά και σταθερά στην εποχή των σπηλαίων όπου το κυνήγι πόρων ήταν το κύριο μέλημα της, μόνο που αυτήν την περίοδο δεν είναι η επιβίωση το ζητούμενο αλλά η κατανάλωση και η αυταρέσκεια…
Λόγω της συσσώρευσης των θεμάτων που περιγράφηκαν παραπάνω, κατέστη λογική η συγκρότηση υπερεθνικών σωμάτων προεξαρχούσης της Αμερικής που θα αναλάβουν εν είδη Αυτοκρατορίας τον πλανητικό έλεγχο. Άλλωστε είναι κοινό φαινόμενο κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας να αναλαμβάνει τη διαχείριση του εκάστοτε συστήματος μία ηγεμονική δύναμη προκειμένου να εξασφαλιστεί σταθερότητα, ευημερία και κυρίως ειρήνη.
Το πνεύμα της εποχής είναι φαινομενικά αλλά και αναμφίβολα ο αποχρωματισμός των εθνών, ο σχηματισμός συγκροτημάτων υπερεθνικής ολοκλήρωσης, η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα εθνικά στα υπερεθνικά κέντρα και η επικυριαρχία των πολυεθνικών εταιριών, που συχνά επισκιάζουν τα κυβερνητικά κλιμάκια λήψης αποφάσεων, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης. Ο τρόπος όμως που αναπτύσσεται η γενική αυτή τάση, διέπεται από μια έντονη επιβολή και τάση για εξόντωση των αντιθέτων απόψεων με πολυποίκιλους τρόπους.
Ο Αυτοκρατορικός τρόπος διακυβέρνησης μπορεί να υπάρξει μόνο διαμέσου της ισοπέδωσης της διαφορετικότητας σε διεθνές επίπεδο και την επιβολή ορισμένων διακριτών αρχών που όλοι οφείλουν να υπακούν σε κοινωνικό επίπεδο. Ακόμα οι επιμέρους αντιστάσεις που οφείλονται σε στέρεες εθνικές παραδόσεις αποκόπτονται μέσω της ελεγχόμενης ροής «λαθρομεταναστών» και της υπαγωγής όλων των μέσων παραγωγής στη λογική του νομισματικού και ονομαστικού κέρδους και της σχετικώς υπολογιζόμενης παραγωγικότητας και όχι της ανάπτυξης και της ανταποδοτικότητας.
Από ότι όμως διαφαίνεται η εποχή της Αυτοκρατορίας δεν θα επέλθει και συνεπώς ένα γιγάντιο κοινωνικό ρεύμα παλιρροιακών διαστάσεων θα επαναφέρει σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του κόσμου τη σημασία των εθνικών κρατών και του αγώνα για επιβίωση μεταξύ τους.
Αυτοκρατορία της εποχής ίσον ΗΠΑ;
Οι κρίσεις που προαναφέρθηκαν είναι δομικές και συνδέεται εμμέσως με τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις που δείχνουν την επικράτηση ενός πολυπολικού κόσμου σε αντίθεση με το "Ηγεμονικό μοντέλο" της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας που φθίνει ταχέως. Ιστορικά οι εποχές των Αυτοκρατοριών και του ηγεμονικού-μονοπολικού τρόπου διακυβέρνησης εξασφαλίζουν ευημερία, ανάπτυξη αλλά και συντηρητισμό καθιερώνοντας τις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές δομές, συσχετισμούς και ανισότητες.
Η μονοκρατορία της Αμερικής που διήρκεσε σε τρεις φάσεις από το 1991 έως το 1999 σε σχετική παγκόσμια υπεροχή, από το 1999 έως το 2001 σε απόλυτη συντριπτική υπεροχή έναντι όλων και από το 2001 έως και το 2008 σε ηγεμονική φάση αλλά φθίνουσα. Έπειτα από την ουσιαστική χρεωκοπία του χρηματοικονομικού κέντρου της Νέας Υόρκης το Σεπτέμβριο του 2008, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί φάσεις πτώσεως των αυτοκρατορικών δομών σε πολλαπλά επίπεδα.
Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα νιώθει έντονα τους τριγμούς από αυτές τις αναπόδραστες αλλαγές και την εμφάνιση ισχυρότατων πόλων εξουσίας στη Ρωσία τη Κίνα, την Ινδία, την Αραβική χερσόνησο και άλλες περιοχές του πλανήτη. Έως ότου ισορροπήσει το σύστημα η αστάθεια θα συνεχιστεί όπως και η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και των πρώτων υλών.
Η προηγούμενη σοβαρή οικονομική ύφεση ήταν το 1991-93 όταν διαμορφώθηκε και το τρέχον σημείο ισορροπίας με τη κυριαρχία της Ουάσινγκτον, ύστερα από την καταστροφή των δομών που διαμορφώθηκαν μετά το 1945. Επειδή τη σημερινή εποχή οι "Παίκτες" είναι περισσότεροι, οι κρίσεις θα είναι κατά πολύ εντονότερες όπως και οι περιφερειακοί πόλεμοι που θα ξεσπάσουν σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Μια γεύση του τι μέλλει γενέσθαι έχει ήδη προγευθεί ο κόσμος από την "Αραβική Άνοιξη", τον Συριακό εμφύλιο, την αναρχία στην Λιβύη και το Σουδάν και δεκάδες άλλες κρίσεις. Βεβαίως κορωνίδα όλων υπήρξε η Ευρωπαική κρίσης χρέους.
Η Αμερική έχει ένα εγγενές μειονέκτημα στην προσπάθεια της να καταστεί ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της Οικουμένης για μακρύ χρονικό διάστημα.
Είναι χώρα που βασίζεται σε ένα ατέρμονο καταναλωτικό -πιστωτικό σύστημα με αποτέλεσμα να εξαρτάται από τις διεθνείς πηγές χρηματοδότησης. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα Αυτοκρατορικά συστήματα του παρελθόντος που πρώτα υπήρξαν παραγωγοί και σε ύστερη φάση κατάπτωσης καταναλωτές, οι Αμερικανοί ήδη ομοιάζουν να βρίσκονται στο μεταγενέστερο στάδιο.
Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος νέων ισχυρότατων τριγμών στο χρηματοπιστωτικό τους σύστημα με τη κατάρρευση και άλλων τραπεζών και ο κίνδυνος το Δολάριο να καταστεί πραγματικά "αδύναμο νόμισμα" με αποτέλεσμα την οικονομική καταστροφή πολλών κατοίκων του πλανήτη. Πέρα βεβαίως του κινδύνου να υπάρξει παγκόσμια νομισματική κρίση και παγκόσμιος πόλεμος.
Προς το παρόν η Αμερικανική οικονομία πουλά ομόλογα, αξίες κινητές και ακίνητες σε ξένα κεφάλαια και πληρώνει το χρέος της στο δικό της νόμισμα, γεγονός που της δίνει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα. Εάν αλλάξει κάτι από όλα αυτά θα επέλθει κατάρρευση και παγκόσμια αναστάτωση. Οι πιθανότητες γι'αυτό είναι μικρές γιατί δεν το θέλουν ούτε οι υπόλοιπες δυνάμεις του πλανήτη που επιδιώκουν τη σταδιακή παρακμή των ΗΠΑ και όχι την ευθεία αντιπαράθεση που θα τους πλήξει και τους ίδιους.
Σε γενικές γραμμές το χρηματοπιστωτικό σύστημα στις ΗΠΑ διέρχεται από μια εφιαλτική πραγματικότητα που θα διαρκέσει για αρκετά έτη ακόμα. Το μόνο πλεονέκτημα των ΗΠΑ είναι η διατήρηση της τεχνολογικής αιχμής διαμέσου αμυντικών επενδύσεων, που και αυτές όμως βρίσκονται σε καθοδική πορεία όπως προαναφέρθηκε.
Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει περίπτωση να απεμπλακούν οι ΗΠΑ από πολεμικές περιπέτειες κατά τα επόμενα έτη λόγω της αλληλεξάρτησης των ζωτικών τμημάτων της οικονομίας τους με τη πολεμική παραγωγή. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την ολοένα και εντεινόμενη ανασφάλεια στο πλανητικό σύστημα και την συσπείρωση αντίρροπων δυνάμεων, αλλά και τα αυξανόμενα χρέη της υπερδύναμης.
Σε ότι αφορά την κρίση χρέους της Ε.Ε., εάν και φαντάζει ανυπέρβλητη, στην ουσία είναι αμέσως αντιμετωπίσιμη, εάν και εφόσον τα κράτη μέλη προχωρήσουν από νομισματική ένωση σε πολιτική-οικονομική, ένα κεφάλαιο που θα απασχολήσει εντόνως την διεθνή κοινότητα τα επόμενα έτη.
Η Αμερική προς το παρόν μέσω της μεγάλης και ανεπτυγμένης εσωτερικής αγοράς της που εισάγει τρις. Δολάρια αγαθών το έτος από τη Κίνα και άλλους, εμποδίζει τους αντιπάλους της να την πλήξουν οικονομικά αφού αυτό θα επιφέρει και τη κατάρρευση και των δικών τους οικονομιών. Όμως οι Ασιατικές χώρες ταχύτατα δημιουργούν τη δική τους «Μεσαία τάξη» η οποία όπως περιγράφηκε σε προηγούμενες παραγράφους αυξάνουν τη κατανάλωση και συνεπακολούθως δημιουργούν τις δικές τους τεράστιες εσωτερικές αγορές. Άρα η αξία της αγοράς των ΗΠΑ θα μειωθεί την επόμενη δεκαετία και γι' αυτό το λόγο δεν απομένει πολύς χρόνος για τις Ηνωμένες Πολιτείες εάν θέλουν να διατηρήσουν τη πρωτοκαθεδρία τους και να μην υποστούν συντριπτικές ήττες σε πολλαπλά επίπεδα.
Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν ότι ως το 2020, 800 εκατομμύρια κάτοικοι στις Ινδίες και τη Κίνα θα ανήκουν στη μεσαία τάξη, σε απόλυτους αριθμούς τέσσερις φορές περισσότεροι από ότι στις σημερινές ΗΠΑ.
Η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση μας υπενθυμίζει ο Ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον δεν είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας αλλά μία φυσική τάση της ιστορίας που διακόπτεται από δραματικά γεγονότα όπως ο Ά Παγκόσμιος πόλεμος που διέλυσε την παγκοσμιοποιημένη αγορά της Μπέλ Επόκ. Ενδεχομένως ανάλογος πόλεμος να είναι αδύνατος λόγω της ισορροπίας του τρόμου των πυρηνικών όπλων, σίγουρα όμως η κατανόηση του παρελθόντος και των προηγούμενων περιόδων αντίστοιχης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης να διδάξει αναλόγως.
Η Ελληνιστική εποχή επέφερε την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μία φαινομενικά παράδοξη εξέλιξη, γιατί οι άξεστοι και περιθωριακοί Ρωμαίοι κατάφεραν να ηγηθούν λαμπρών πολιτισμών τη στιγμή που οι αδιαμφισβήτητοι «Πλανητάρχες της εποχής» ήταν οι Πτολεμαίοι και οι Αντιόχειοι. Τα χρόνια του Μεσαίωνα οι «απολίτιστοι» Οθωμανοί Τούρκοι επιβλήθηκαν μεγάλου τμήματος του κόσμου υπερακοντίζοντας τις υπερδυνάμεις των Αράβων και των Περσών , ενώ και οι δύο αυτοί λαοί είχαν πράξει ακριβώς το ίδιο τους προηγούμενους αιώνες.
Εάν μας χαρίζει ένα μάθημα η ενδελεχής μελέτη της ιστορίας είναι ότι Αυτοκρατορίες δεν σχηματίζονται αίφνης από πανίσχυρα «Πολιτισμένα» και συγκροτημένα κράτη αλλά από απελπισμένες, δυναμικές και σαρωτικές μάζες ανθρώπων των οποίων ηγούνται χαρισματικοί ηγέτες και προέρχονται μέσα από μία σειρά κρίσεων και καμπών των υπαρχόντων συστημάτων.
Συνεπώς εάν κάποιος αναζητεί ποια θα είναι η «Ηγεμονική» δύναμη του ύστερου 21ου αιώνα, αυτή δεν θα είναι οι ΗΠΑ, δίχως όμως να μπορεί να προσδιοριστεί ο διάδοχος από τα υπάρχοντα σχήματα. Σύμφωνα με τον Όσβαλντ Σπένγκλερ και το εναργές έργο του "Η παρακμή της Δύσης" εν έτει 1919, ο 21ος αιώνας θα είναι πολυπολικός με την βάρβαρη μορφή πολέμων εμφυλίων και μεταξύ κοινωνικών ομάδων και νέο-φεουδαρχικών τάσεων. Για την ακρίβεια ο ίδιος ο τίτλος του έργου παραπέμπει στην οριστική πτώση της Δύσης αλλά και των αρχών που την διέπουν και τη μετάβαση σε ένα νέο νεφελώδες και άκρως βίαιο μέλλον.
Τι μέλλει γενέσθαι;
Ο Άγγλος Ιστορικός Άρνολντ Τόουνμπι είχε καταγράψει με διαφωτιστική ευφυΐα στο μνημειώδες έργο του «Η άνοδος και η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» τη νοοτροπία της Ρώμης καθόσον «Πέθαινε γελώντας», (morior et risum)
Στα τελευταία έτη της η Ρώμη διακρινόταν από συνεχείς πολέμους, μεγαλειώδη δημόσια έργα και άκρατη επίδειξη δύναμης και πλούτου. Η σημερινή κατάσταση στις ΗΠΑ που χαρακτηρίζονται από « Διαφθορά και νεποτισμό στα ανώτατα κλιμάκια, ανασφάλεια για τον υπόλοιπο πλανήτη αδιαφορώντας παράλληλα για τα τεκταινόμενα, όπως και μία τελεολογική αντίληψη για την ανωτερότητα του Αμερικανικού συστήματος στο οποίο όλοι πρέπει να προσαρμοστούν σε συνδυασμό με μία αφελή αντίληψη για συνεχή πρόοδο του συστήματος στο διηνεκές», σύμφωνα με τα "ανεπίσημα" λεγόμενα σημαντικού στελέχους της Αμερικανικής "δημόσιας διπλωματίας".
Λόγω της επιτάχυνσης του ιστορικού χρόνου, λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης των νέων τεχνολογιών και της εκμηδένισης του ανθρώπινου χωροχρόνου από τις τηλεπικοινωνίες και τις μεταφορές, η πτώση των ΗΠΑ θα έρθει σε πολύ συντομότερο διάστημα από ότι στα προηγούμενα Αυτοκρατορικά μοντέλα.
Οι ΗΠΑ έχουν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα δύο θανάσιμους αντιπάλους: Τη διεθνή κοινή γνώμη και το μη ελεγχόμενο από αυτούς πλανητικό κεφάλαιο. Για πρώτη φορά στην ιστορία οι εσωτερικές εξελίξεις των ΗΠΑ είναι ορατές σε όλους τους ενδιαφερόμενους , λόγω της τεχνολογίας όπως προαναφέρθηκε και δεν υπάρχει το πέπλο του μυστηρίου αλλά και της αποτροπής που καθυστέρησε τη πτώση της Ρώμης για έναν αιώνα από τους Βαρβάρους.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ήταν η «Γλάσνοτ» που κατέστρεψε τη Σοβιετική Ένωση γιατί η «Διαφάνεια» αποκάλυψε την αδυναμία της και τα τρωτά σημεία της πρώτα από όλα στους ίδιους του κατοίκους της.
Το διαδίκτυο πράττει το ίδιο για τις ΗΠΑ αλλά και για πολλά ακόμα συστήματα στο κόσμο.
Ταυτόχρονα το πλανητικό κεφάλαιο δεν επιθυμεί στιβαρά κράτη -κάτι που εξυπηρέτησε τις ΗΠΑ- αλλά εν τέλει δεν επιθυμεί και μια υπερέχουσα κρατική Αμερικανική δομή. Μέχρι στιγμής, παρόλες τις απόπειρες της διακυβερνήσεως Ομπαμα το λεγόμενο "Χρηματοπιστωτικό τέρας" είναι σε θέση να ελέγχει την πολιτική εξουσία των ΗΠΑ και βαθμιαία να κατατρώγει την πλανητική ισχύ της χώρας. Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός εκ του ευεργετηθέντος.
Μία άλλη Αυτοκρατορία «Δική μας», η Βυζαντινή κατέρρευσε όταν αποδέχθηκε τη διείσδυση ξένων συμφερόντων των Βενετών και Λατίνων στο σκληρό πυρήνα της οικονομίας της. Μετέπειτα η χρησιμοποίηση των Οσμανίδων-Οθωμανών Τούρκων ως μισθοφόρων για βρώμικους εσωτερικούς πολέμους επέφερε το συντριπτικό χτύπημα και τη σάρωση του καθεστώτος από τους "Βαρβάρους".
Η Αμερική λόγω του διεθνούς ρόλου που έχει αναλάβει, χρησιμοποίησε τα ακραία Ισλαμιστικά στοιχεία τα οποία γιγάντωσαν και αποτελούν πλέον τη «Σιδερένια γροθιά» του πλανητικού Ισλάμ. Παραλλήλως η Αμερικανική οικονομία αποβιομηχανίστηκε και χρωστά τερατώδη ποσά στη Κίνα, την Ιαπωνία ενώ έχει ήδη πουλήσει σημαντικό τμήμα των αξιών της στη Σαουδική Αραβία και άλλες Ισλαμικές χώρες. Προσέτι, λίγοι γνωρίζουν ότι κορυφαίες "Δυτικές" τράπεζες ανήκουν πλέον σε Ισλαμικά κεφάλαια, όπως η Σιτιμπανκ, Μπαρκλαυς, Κρεντιτ Σουις και άλλες. Το Λονδίνο έχει κατ'ουσίας εξαγοραστεί από Ρώσους, Άραβες, Κινέζους και Ινδούς τη τελευταία δεκαετία, ενώ ελάχιστα "assets" ανήκουν πλέον σε Βρετανούς που έχουν καταστεί υπάλληλοι συμφερόντων πρώην αποικιών ή ακόμα και αντιπάλων εθνών.
Οι ad-hoc συμμαχίες των ΗΠΑ με συμφέροντα του οργανωμένου εγκλήματος ανά το πλανήτη, η υποστήριξη άκρως διεφθαρμένων καθεστώτων και η εγκαθίδρυση πανίσχυρων λόμπι στο Καπιτώλιο και το Λευκό Οίκο που εξυπηρετούν άλλες εθνικές και μη ομάδες, έχει ως αποτέλεσμα τη διάβρωση των ηθικών αξιών και τη εισδοχή αλλότριων συμφερόντων στη κρατική μηχανή της Ουάσινγκτον κατά αναλογία του Βυζαντινού μοντέλου.
Όπως δήλωσε και ο Αλί Αλαμπάρ, ο Πρόεδρος της πανίσχυρης εταιρείας του Ντουμπαί Emaar Properties, « Ο πληθυσμός της Δύσης γερνάει το ίδιο και η οικονομία της.. το πραγματικό γκλαμούρ βρίσκεται στη Ανατολή», η οποία ειρήσθω εν παρόδω διαθέτει το συντριπτικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η Κίνα , Ινδία και ο Μουσουλμανικός κόσμος θα κρίνουν με το έναν ή τον άλλο τρόπο τις επερχόμενες εξελίξεις που θα έχουν ως αφετηρία την Βόρειο Αφρική και ως λήξη την υποβάθμιση ή κάθετη πτώση του ρόλου των ΗΠΑ στο διεθνές στερέωμα. Σε αυτό το σκηνικό η Ε.Ε και η Ρωσία θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα κλίνοντας με τη μία ή την άλλη πλευρά, εάν κινηθούν γρήγορα και δεν ξεπεραστούν από τις εξελίξεις.
Οι Ελληνικές ανησυχίες
Η Ελλάδα βρίσκεται στη στενωπό των διεθνών εξελίξεων καθότι όλες οι παγκόσμιες αναταράξεις ιστορικά την επηρεάζουν δραστικά. Η Ελληνική Χερσόνησος βρίσκεται ανάμεσα στην ανερχόμενη Ισλαμική Ανατολή και Νότο, τη Λατινική παρακμάζουσα Δύση και το αποπροσανατολισμένο Σλαβικό Βορά με μία δυναμική εθνοτική λεπτομέρεια των Αλβανών. Στον ενδιάμεσο (ιστορικό) χρόνο, ο Προτεσταντικός Γερμανοκρατούμενος Βοράς προσπαθεί να επωφεληθεί τα μέγιστα προτού αποφασίσει την περαιτέρω πορεία του, έχοντας κατέλθει με ορμή στο Αιγαίο.
Συνεπώς οποιαδήποτε ψύχραιμη ανάλυση της περίστασης πρέπει να λάβει υπόψη την ευρύτερη γεωπολιτική περιφέρεια στην οποία βρίσκεται η χώρα.
Είναι Ηλείου φαεινότερο ότι οι πλανητικές μεταβολές μπορούν ως ένα βαθμό να αντιμετωπιστούν με διεθνή συνεργασία και το «άνοιγμα» της χώρας σε νέες δυνάμεις και την απεξάρτηση από στενούς εναγκαλισμούς που είναι δίχως απτά ανταλλάγματα. Επιπλέον η προετοιμασία της κοινωνίας για μία εποχή που θα χαρακτηρίζεται από σφοδρό ανταγωνισμό και ανασφάλεια είναι εκ των ων ουκ άνευ προκειμένου οι Έλληνες να είναι σε θέση να αντέξουν τις πιέσεις που θα ασκηθούν και θα προβλέπουν αλλαγές συνόρων η έλεγχο της εγχώριας ζωής από δυνάμεις που θα θελήσουν να ελέγξουν καθ'ολοκληρία την Χερσόνησο που εφάπτεται των αξόνων μεταφοράς ενέργειας από την Ανατολή προς τη Δύση.
Η πτώση της Αμερικανική δύναμης ενδεχομένως να προκαλεί δέος σε μέρος του Ελληνικού κατεστημένου που προτιμά τον συντηρητισμό από την ενεργητικότητα και την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Σε αυτό το γεγονός οφείλεται και η καθίζηση της πνευματικής ζωής του τόπου που παλινδρομεί σε αντιγραφές ξένων προτύπων η σε ανούσιες αντιπαραθέσεις ποδοσφαιρικού επιπέδου. Η Ελλάδα οφείλει να ανοιχθεί σε όλες εκείνες τις δυνάμεις που είτε επιδιώκουν πλανητική κυριαρχία είτε επηρεάζουν τις εξελίξεις ώστε να είναι προετοιμασμένη ενδελεχώς για τα μελλούμενα. Ταυτόχρονα να είναι σε θέση να διακρίνει τις στρατηγικές μεταβολές και να παίρνει την κατάλληλη και ευέλικτη θέση.
Σε κάθε άλλη περίπτωση το μοντέλο Βαλκανοποίησης είναι πάντοτε υπαρκτό όπως και αυτό της «Φραγκοποίησης» που μετέτρεψε την Ελλάδα την περίοδο του Μεσαίωνα σε κατακερματισμένο τοπίο φέουδων και μικρών Βασιλείων.
Σύμφωνα με τον πολιτικό και οικονομικό συγγραφέα και αναλυτή Χρύσανθο Λαζαρίδη - και πλέον Πρωθυπουργικό σύμβουλο-ο επόμενος ιστορικός κύκλος ανακατατάξεων σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο προβλέπεται μεταξύ του 20011 και 2017 και συμπίπτει με τις εκτιμήσεις που έχουν περιγραφεί στο παρόν άρθρο. Μέχρι στιγμής επιβεβαιώνεται πλήρως.
Ένας νέος κύκλος ύστερα από 3 δεκαετίες σταθερότητας σηματοδοτεί την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, την αναδιανομή εισοδημάτων, πόρων και προσώπων σε ένα ευρύτατο φάσμα δραστηριοτήτων όπως είχε γίνει τη περίοδο 1973-1981. Η γενιά του Πολυτεχνείου συνεπώς σε ότι αφορά τα καθ'ημάς θα παραδώσει σε μία αντίστοιχη η οποία θα προέρθει και αυτή από ένα σημαίνων γεγονός άγνωστο σε όλους τη σημερινή εποχή, αλλά οπωσδήποτε ερχόμενο στο κοντινό μέλλον.
Τέλος η επιδίωξη αυτάρκειας και αυτονομίας σε πολλούς τομείς όπως ο ενεργειακός πρέπει να καταστεί μονήρης επιδίωξη των Ελλήνων όπως και η περίσωση της κληρονομιάς που έχει διασωθεί ανά τους αιώνες ώστε να προχωρήσει και εις το διηνεκές η διατήρηση της Ελληνικότητας η οποία αλλάζει μορφές και προσωπεία αλλά συντροφεύει πάντοτε τους κατοίκους αυτής της γωνιάς της γης ανά την ιστορία.
«τα πάντα ρει, δις εις τον αυτόν ποταμόν ουκ αν εμβαίης, αεί γίγνεσθαι και μεταβάλλεσθαι και μηδέποτε το αυτό μένει»
Ηράκλειτος